Kurum

 

 

Fişek Enstitüsü, bir hükümet dışı kuruluştur. Hazırlıkları 1982 yılında  başlatılan ve 1986’da kurulmuş olan Fişek Sağlık Hizmetleri ve Araştırma Enstitüsü ile onun bir uzmanlık  kuruluşu olan ve 1997 yılında kurulmuş olan Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı‘ndan  oluşur.

Amacı, Prof.Dr.Nusret H.Fişek’in ülkemize kazandırdığı, toplum hekimliği  felsefesini zenginleştirerek ve uygulamalarla besleyerek yaşatmaktır. Bu  çalışmaları sırasında, önemli sosyal risk gruplarını oluşturan çalışan  çocuklar ve kadınlara da özel bir ilgi göstermektedir. Herkese sağlık  kavramının, toplum kalkınması, halk eğitimi, toplum örgütlenmeleriyle  ilişkiler ve sosyal hekimlik politikalarını da kapsadığının bilincindedir.

Fişek Enstitüsü’nün otuz yılı aşkın bilgi ve deneyim birikimi ve  etkinlikleri beş başlık altında toplanabilir:

1. Çalışan Çocuklara Yönelik Etkinlikler : Uluslararası Çalışma  Örgütü’nün ILO-IPEC proje desteği kapsamında, çalışan çocukların  çalıştıkları ortamların geliştirilmesi ve onlara sağlık hizmeti götürmek  konusunda oluşturulan ve “Fişek Modeli” olarak adlandırdığımız, model çalışma geliştirilmiştir. Bir süre, ülkemizde 4 ayrı ildeki (Ankara,  İstanbul, İzmir, Denizli) 5 uygulama merkezinde bu çalışma  yürütülmüştür. Bugün çalışmalar,  yalnızca Ankara’da Sincan’daki  1.Organize Sanayi Sitesi’nde yoğunlaştırılmıştır.

 

Bu modeldeki yaklaşım, çalışan çocuk sorununun, ülkenin ekonomik ve  sosyal politikalarından ve koşullarından soyutlanamayacağı; bu konudaki  dönüşümlerin de bugünden yarına gerçekleştirilemeyeceği için; şu anda  çalışan çocukların, -yetişkin hale gelmeden- ivedilikle müdahale gereksinme içinde olmalarından hareket etmektedir. Bu hedefe ulaşmak için,

  • Çocuk ve genç vurgusu
  • Çalışan küçük kızlara ve kadın işçilere vurgu
  • Işçi sağlığı iş güvenliğinin birlikteliği
  • Sosyal boyut
  • Sürdürülebilirlik (kendi kendini finanse)
  • Bir odak çevresinde yaygın örgütlenme
  • vurgularını kullanmaktadır. Bu çalışmalar, küçük işyeri işverenlerine,  gereksinme duydukları, iş sağlığı güvenliği hizmetlerini sunarak kendi  kendini finanse etmektedir. Bunun içinde ILO.IPEC desteği kesilmiş  olmasına karşın varlığını korumakta ve geliştirmektedir.

    Enstitü, bu çalışmaları dolayısıyla Habitat II’de Türkiye Koordinasyon  Kurulu tarafından seçilen, 8 en iyi uygulama arasında yeralmış ve
    Habitat II boyunca, “En Iyi Uygulamalar Sergisi”ne katılmıştır. Enstitü  Yöneticisi, A.Gürhan Fişek, 1996 yılında, bu çalışmalardan ötürü  T.C.Cumhurbaşkanlığı Takdir Belgesi almıştır.

    2./Küçük İşyerlerine Yönelik Grup İşyeri Hekimliği Hizmetleri: /1982  yılında Ankara’da başlatılan, 1986 yılında Enstitü çalışmalarının

    içine  katılan ve 1992 yılında ILO.IPEC desteğiyle büyük bir sıçrama gösteren “küçük  işyerlerine yönelik çalışmalar”da, ülkemizde “ilk”ler  gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar, ülkemizde “ilk” küçük işyeri ortak  sağlık biriminin kurulmasını sağlamış; ve yine bu çalışmalar ülkemizde  “ilk” kez 200’ü aşkın işyerinin tek bir potadan ve 30 yılı aşkın bir  süredir hizmet almasını -halen sürmektedir- sağlamıştır.

    Bu çalışmalar, aynı zamanda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı için,  küçük sanayi siteleri ile büyük organize sanayi bölgelerindeki hizmet  örgütlenmesi için bir “model” niteliğindedir. Çünkü, 2012 yılında  çıkarılan İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası kapsamında (önce 4856 sayılı İş  Yasası) alınan yetki ile, kurulan Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB)  için ilk örnektir.

    3. Büyük Işyerlerine Yönelik Destek Hizmetleri : Fişek Enstitüsü,  ülkemizde bugüne değin yeterince üzerine eğilinmemiş olan ve dolayısıyla  yüksek düzeyde iş kazası ve -tanı konulamadığı için- düşük düzeyde  meslek hastalığı ile kendini gösteren iş sağlığı güvenliği konusunda,  büyük işyerlerine yönelik danışmanlık, eğitim ve ölçüm çalışmalarını  başlatmıştır. 1996 ve 2012 yılı bu konuda bir sıçrama dönemleri olmuştur.

    4. Çalışma Ortamı Dergisi : Fişek Enstitüsü, 1992 yılı Kasım’ından beri  iki ayda bir çıkan ve kendi ilgi alanındaki tek ve uzun ömürlü olan  Çalışma Ortamı Dergisi’ni yayınlamaktadır. Bu dergi, bir yandan Enstitü  çalışmalarının ve bulgularının paylaşıldığı, bir yandan başka  ülkelerdeki gelişmelerin aktarıldığı ve bir yandan da okurlara yeni  düşünce-önerilerini sunma olanağının sağlandığı bir platform  niteliğindedir. 138. sayısı tamamlanmıştır.

    Dergi etkinlikleri kapsamında, ayrıca 2 ayda bir okurlardan 35 kişilik  bir grubun katıldığı, “okur seminerleri (düşünce atölyeleri)”

    düzenlenlenmeye 1992 yılında başlanmıştır. Seçilmiş konuların, farklı  mesleklerden ve farklı illerden gelen katılımcıların tartışmasına  sunulduğu bu toplantılar bugün “Düşünce Ortamı” adıyla sürdürülmektedir.  Prof.Dr.Nusret H.Fişek’i anma etkinlikleri kapsamında, her yılın 3 Kasım  günü, Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde toplum dostları  buluşmaktadır.

    5. Toplum Hekimliği (Sosyal Hekimlik Politikaları): “Herkese sağlık”  düşüncesini, sosyal politikanın tüm araçları ile bütünleştirerek ve
    zengin bir sosyal içerik içinde ve toplumsal dinamiklerin  sahiplenmesiyle geliştirme ve modelleme çalışmaları yapılmaktadır.